1 De bestaande toestand

Voor de bestaande toestand is het aantal inwoners per gemeente volgens het CBS 2002 oppervlaktegevoelig (300m² per inwoner) weergegeven in cirkels van 100 000, 10 000 en 1000 inwoners. In deze pointillistische weergave betekent overlapping van cirkels direkt afleesbaar een hogere dichtheid dan nu gemiddeld in Nederland. De spreiding binnen de gemeente is bepaald door de ligging van het bebouwde oppervlak op de kaart.

Figuur 1 100 000, 10 000, 1000 inhabitants per municipality represented as 30, 3, 0.3 km2 built-up area localised on urban topography.

Daaraan is de capaciteit van bestaande gemeentelijke woningbouwplannen volgens de Nieuwe Kaart van Nederland 2000 grof van de kaart geschat op 570 000 inwoners toegevoegd (Figuur 2). Deze capaciteit is met het bestaande bebouwde oppervlak samengesteld tot een ondergrond 2005 waarop de ontwerpen vergelijkbaar worden. Tien eenheden van 10 000 inwoners (Amstelveen en Nieuwegein) konden daarbij worden geaggregeerd tot één eenheid van 100 000 inwoners. Dit representeert op eenvoudige wijze locaal een toenemende verstedelijking naast de meer algemene spreiding. Op deze ondergrond is als referentie de overgebleven capaciteit van NRO5 (middenscenario) getekend (Figuur 3).




Figuur 2 2005: Existing plans added.	Figuur 3 2030: NRO5

In Figuur 4 zijn deze kaartbeelden van de bestaande situatie, de plannen die nu volgens de Nieuwe Kaart van Nederland in uitvoering zijn en het gedeelte dat na aftrek daarvan nog rest voor NRO5 volgens het EC middenscenario (ABF) in tabelvorm weergegeven.

	Present	NRO5	100 000	10 000	1 000	100 000	10 000	1 000	100 000	10 000	1 000
*Bevolking (1000)**	2000	2030	2000			+Nieuwe kaart 2005			+rest NRO5 2030
Centrum Stedelijk	710	988	7			7			9
Stedelijk buiten centrum	2818	2448	22	61		24	41		22	24
Groen Stedelijk	415	655		41			41			65
Centrum Dorps	1337	2090		101	327		161	280		180	289
Landelijk Wonen	251	505			251			400			505
Werkgebied	512	454			512			380			453
Totaal	6043	7140	29	203	1090	31	243	1060	31	269	1247
+ Nieuwe Kaart			2	40	-30	=	=	=
+ restcapaciteit NRO5							26	187		=	=

Figuur 4 Present situation 2000, existing plans 2005, National plan 2030

Het restant voor NRO5 is geïnterpreteerd als verdichtingsoperatie van 10 000 inw. erbij in of rond de stimuleringscentra (Figuur 5). Dit kwam toevallig overeen met het aantal centra.

2 Interpretatie van de plannen




Figuur 5 Interpretation NRO5	Figuur 6 Interpretation OMA

De ontwerpen van OMA (Figuur 6) en TKA (Figuur 9) zijn uit de ontwerptekeningen teruggerekend naar inwonertallen en na aftrek van de Nieuwe Kaart gespreid volgens de topografie van de tekeningen. Bij OMA zijn respectievelijk 7, 12 en 13 vierkanten van 25ha omgezet in cirkels van 10 000 inwoners (Figuur 7). 10 cirkels in het centrum van Rotterdam binnen een straal van ongeveer 3km zijn geaggreeerd tot een cirkel van 3km straal (100 000 inwoners).

	won/ha	bezetting	inw/ha	inw/hok	hokken/cirkel	fout	hokken	ha	inw.	cirkels1km
Centraal stedelijk	30	2	60	1500	7	0.67	143	3574	214440	21
Groen stedelijk	15	2.2	33	825	12	0.12	198	4941	163053	16
Centraal Dorps	14	2.4	33.6	840	13	0.00	207	5166	173578	16
								13681	551071	54

Figuur 7 Reading units of population from the map of OMA

Voor het ontwerp van TKA zijn de opgegeven dichtheden per woonmilieu als weergegeven in Figuur 8 omgezet in eenheden van 10 000 inwoners.

TKA	won/ha	bezetting	km2	inw.	Cirkels 1km	-NKN	resteert
hoog stedelijk	100	2	3	60000	6		6
centrum stedelijk	50	2	31	310000	31	4	27
stedelijk	20	2.2	146	642400	64	29	35
duur wonen	15	2	126	378000	38	14	24
landelijk	10	2
				1390400	139		92

Figuur 8 Reading units of population from the map of TKA



Figuur 9 Interpretation TKA	Figuur 10 Interpretation Snozzi

Het ontwerp van Snozzi is uitsluitend en globaal van de tekening geïnterpreteerd (Figuur 10).

In het ontwerp van H+N+S is de capaciteit van het Groene Hart door ABF op 51 000 woningen geschat. Dit komt neer op ca. 100 000 inwoners, weergegeven als één gestippelde cirkel van 100 000 inwoners omdat de spreiding in kleine stippen van 100 inwoners wel mogelijk, maar niet meer waarneembaar en onderscheidend is.

De ontwerpen van OMA, TKA en H+N+S konden nu in één tekening worden weergegeven (Figuur 11). Het ontwerp van Snozzi beslaat de hele Detametropool en is daarom afzonderlijk getekend (Figuur 12). De legenda is beperkt tot eenheden van 100 000 (3km straal) en 10 000 inwoners (1km). In de ondergrond zijn eenheden van 10 000 inwoners waar de topografie daartoe aanleiding geeft verdeeld over eenheden van 1000 inwoners (300m). Dat laatste is voor de ontwerplaag niet gebeurd, hetgeen de globale vergelijkbaarheid ten goede komt.




Figuur 11 Three complementary designs 2050	Figuur 12 Alternative Snozzi

3 De capaciteit van de plannen en de wooncontext

In Figuur 13 zijn de capaciteiten van de complementaire plannen afzonderlijk en in het totaal vergeleken en naar context (Centrum stedelijk, Stedelijk, Groen stedelijk, Centrum dorps, Landelijk, Werkgebied) uitgesplitst. Daarbij zijn de bestaande plannen volgens de Nieuwe Kaart van Nederland ingecalculeerd. Deze plannen tellen één keer mee wanneer men de drie ontwerpen samenneemt. Het experiment is dan: vergelijk NRO5 met 5 alternatieven: alleen de Zuidflank, alleen het Groene Hart, alleen de Noordflank ontwikkelen, alledrie of naar het ontwerp van Snozzi.

Context	Bevolking x 1000			OMA Zuidflank				H+N+S Groene Hart				TKA Noordflank				Totaal				Snozzi
Op de kaart herkenbaar als:	Nu aanwezig	Bestaande plannen	NRO5-EC trend	100 000	10 000	1000	Inwoners + bestaande plannen	100 000	10 000	1000	Inw. Incl bestaande plannen	100 000	10 000	1000	Inwoners + bestaande plannen	100 000	10 000	1000	Inwoners + bestaande plannen	100 000	10 000	1000	Inwoners + bestaande plannen
Naam:	2000	2005	2030
Centrum Stedelijk	710	700	988	1			800				700		8		780	1	8		880				700
Stedelijk buiten centrum	2818	2810	2448		11		2920				2810		25		3060		36		3170	9			3710
Groen Stedelijk	415	410	655		16		570				410		35		760		51		920		3		440
Centrum Dorps	1337	1890	2090		16		2050				1890				1890		16		2050		24		2130
Landelijk Wonen	251	400	505				400		10		500		24		640		34		740				400
Werkgebied	512	380	454				380				380				380				380				380
Totaal	6043	6590	7140	1	43		7120		10		6690		92		7510	9	27		8140	9	27		7760

Figuur 13 Five alternatives for NRO5 and their population specified to their urban or rural context

Uit Figuur 13 valt op te maken dat OMA alleen al in de Zuidvleugel het programma van NRO5 realiseert, terwijl TKA het alleen al in de Noordvleugel overschrijdt. De drie plannen samen overschrijden het programma van de NRO5 met 1 mln inwoners. Snozzi komt tot een extra capaciteit van ruim 600 000 inwoners. Deze extra capaciteiten wordt vooral bereikt in stedelijke gebieden buiten het centrum, de centra scoren minder dan in het NRO5.

4 De interne samenstelling van het woonmilieu

Om de kosten te berekenen zijn volgens de bijlage ‘specificatie samenstelling woonmilieu’ overeenkomstig de trend uniforme aannamen gedaan omtrent het aandeel werken, infrastructuur, groen en water in het woonmilieu per urbane context (zie Figuur 14).

	Interne samensteling woonmileu
Context	Bestaand	Plancombinatie	Snozzi
Centrum stedelijk
Stedelijk
Groen stedelijk
Centrum dorps
Landelijk wonen
Werkgebied

Figuur 14 Interne samenstelling woonmilieu

De (Centrum) stedelijke gebieden houden de huidige samenstelling. In centrum dorpse en landelijke gebieden alsmede werkgebieden wordt met minder groen gerekend.

5 Kosten, woningen en arbeidsplaatsen

Door deze aannamen zijn de berekende kosten in Figuur 15 discutabel, maar zij lenen zich tot een voorlopige vergelijking.

x € 1 000 000 000	OMA						HNS						TKA						Combinatie						Snozzi
Context	wonen	werken	structuur	groen	water	totaal	wonen	werken	structuur	groen	water	totaal	wonen	werken	structuur	groen	water	totaal	wonen	werken	structuur	groen	water	totaal	wonen	werken	structuur	groen	water	totaal
Centrum Stedelijk	16	8	1	1	0	25	1	1	0	0	0	2	5	2	0	0	0	7	8	4	0	0	0	13	1	1	0	0	0	2
Stedelijk buiten centrum	14	3	1	2	1	19	20	4	0	0	0	25	31	6	1	3	1	42	35	6	1	4	1	48	58	11	2	6	1	78
Groen Stedelijk	28	11	0	0	1	41	2	1	0	1	0	3	17	6	0	1	1	25	24	9	0	0	1	35	3	1	0	1	0	5
Centrum Dorps	18	5	0	2	0	25	22	6	0	4	0	32	22	6	0	4	0	32	27	7	0	1	1	37	30	8	0	1	2	40
Landelijk Wonen	2	1	0	1	13	16	7	0	2	29	24	61	10	3	1	13	19	45	12	3	0	2	10	27	4	1	1	16	19	41
Werkgebied	1	1	0	1	0	3	0	1	0	2	0	4	0	1	0	1	0	3	0	0	0	1	0	2	0	0	0	1	0	2
Totaal	79	27	2	7	15	130	53	12	3	35	24	128	85	24	2	22	21	154	107	30	2	9	13	161	96	22	3	25	22	169
€ per inwoner	434	151	9	37	83	715	293	67	17	194	134	706	470	133	13	120	114	850	593	168	10	48	72	891	532	120	19	140	119	930

Figuur 15 Priliminary calculation of costs

Op deze wijze is NRO5 op € 721/inwoner geschat. Uit Figuur 15 kan zeer voorlopig worden opgemaakt dat behalve het plan van OMA, alle plannen duurder uitkomen.

Op dezelfde gronden kan een schatting gemaakt worden van het aantal woningen en arbeidsplaatsen.

In Figuur 16 is daartoe een voorlopige poging gedaan. Deze figuur geeft een percentuele vergelijking met de trend (middenscenario) die als uitgangspunt diende voor de NRO5.

	NRO5		Bestaande		OMA		H+N+S		TKA		Combinatie		Snozzi
	won.	abpl.	plannen
	aantal	aantal	NKN
	x1000	x1000	won.	abpl.	won.	abpl.	won.	abpl.	won.	abpl.	won.	abpl.	won.	abpl.
Centrum stedelijk	494	722	71%	69%	81%	106%	71%	69%	79%	77%	89%	87%	71%	69%
Stedelijk	1224	1482	115%	93%	119%	88%	115%	93%	125%	102%	129%	105%	152%	123%
Groen stedelijk	298	372	63%	72%	87%	178%	63%	72%	116%	133%	141%	161%	67%	77%
Centrum Dorps	871	792	90%	104%	98%	96%	90%	104%	90%	104%	98%	113%	102%	117%
Landelijk wonen	211	250	79%	106%	79%	77%	99%	56%	127%	169%	146%	196%	79%	106%
Werkgebied	197	376	84%	62%	84%	75%	84%	62%	84%	62%	96%	71%	96%	71%
	3294	3994	93%	87%	100%	100%	94%	84%	106%	101%	115%	111%	111%	102%

Figuur 16 Priliminary calculation of dwellings and workplaces

Uit Figuur 16 kan worden opgemaakt dat in alle plannen behalve dat van OMA de groei van het aantal abeidsplaatsen geen gelijke tred houdt met de groei van het aantal woningen. Dit stemt overeen met de te verwachten terugloop in de woningbezetting. Deze bedraagt bij Snozzi en de Combinatie bijna ‑10%, bij de overige plannen bijna ‑5%.

6 De rekenwijze

De totale oppervlakte van pointillistische wooneenheden uit de interpretatie van de plannen zijn uitgangspunt in de berekening. Ten behoeve van de berekening zijn in de rekenbladen van de bijlage ‘specificatie samenstelling woonmilieu’ (Zie http://www.bk.tudelft.nl/urbanism/TEAM/ publications 2003 voor werkende Excelsheets) verdergaande aannamen gedaan omtrent de context en samenstelling van de woonmilieus dan uit de plannen zelf was af te lezen. Voor de interne verhouding tussen wonen en werken is de bestaande verhouding (2000) aangenomen. De percentages infrastructuur, groen en water zijn verder geënt op de bekende aannamen voor NRO5, maar aangepast om dezelfde capaciteit te verkrijgen als de pointillistische weergave. Deze percentages (middelste linkerblok in Figuur 17) bepalen de verhouding tussen de absolute waarden (bovenste linkerblok in Figuur 17).

	Naast iedere kolom van invoer (geel) of berekende uitvoer (oranje) is de bestaande situatie 2000 (grijs) als referentie weergegeven. Hier hebben de absolute waarden omgekeerd de percentages bepaald. De rekenrichting is tussen beide blokken met pijlen weergegeven. De capaciteit in inwoners en arbeidsplaatsen is in de rechterblokken absoluut en percentueel berekend door de absolute oppervlaktewaarden voor wonen en werken te vermenigvuldigen met een aangenomen aantal woningen en arbeidsplaatsen per hectare. Het onderste linkerblok geeft nu de veranderingen in km² weer en zet deze volgens de aangenomen kosten per km² (matrix midden onder) om in een zeer globale raming van de absolute kosten en de kosten per inwoner.

Figuur 17 Rekenwijze